Alles wat je moet weten over koudlassen

Goed materiaal is een voorwaarde om lekker te kunnen klussen. Dus als je bouten en moeren van goede kwaliteit  hebt gekocht, maar als deze toch vastlopen of breken is dat frustrerend. Al helemaal als vervolgens moet gaan boren en frezen om de boel te herstellen. Het probleem waar je tegen aan loopt, heet koudlassen. Maar wat is dat precies? En belangrijker: hoe voorkom je het?

Koudlassen wordt ook wel 'vreten' genoemd, en betekent dat twee oppervlaktes (te) beschadigd raken en aan elkaar gaan kleven. Het komt vooral voor bij het vastdraaien van bouten en moeren van RVS. Als die bijvoorbeeld met een elektrische slagmoersleutel in elkaar worden gedraaid, raken de twee schroefdraadoppervlakken beschadigd door de druk en wrijving. De schroefdraden komen muurvast in elkaar te zitten en zijn niet meer op een normale manier uit elkaar te draaien. Of erger nog: de bout breekt. En daar zit je als klusser natuurlijk niet op te wachten. 

Wat veroorzaakt koudlassen

Koudlassen treedt op als de druk tussen twee oppervlaktes (te) groot wordt. Éven' snel een moer aandraaien met elektrisch gereedschap is dus geen goed idee. Maar ook als je een laag toerental gebruikt, of als je moeren met de hand aandraait, kan het probleem zich voordoen. Extra druk op het schroefdraadoppervlak kan ook ontstaan doordat je bouten  gebruikt om onderdelen samen te trekken of aan te duwen. Ook dat is dus geen aanrader.
Je eigen werkwijze kan de kans op koudlassen op meer manieren vergroten. Als je bijvoorbeeld een bout scheef in een moer probeert te draaien, ontstaan beschadigingen. Ook heeft vuil in de schroefdraadverbinding een negatief effect. Voorkom dus dat er metaalafval of zand in de moeten zit en controleer op bramen (scherpe randen) voor je start met klussen.

Invloed van materiaal

Daarnaast is je materiaal van invloed op koudlassen. Zachte materialen zijn er gevoeliger voor dan harde materialen. Het is dus vooral oppassen geblazen met bevestigingsmiddelen van aluminium, titanium, en roestvrijstaal. Met name austenitisch roestvrijstaal waarin chroom en nikkel is verwerkt, is gevoelig. Bevestigingsmaterialen van dit materiaal hebben een code die begint met een A. Bij bouten en moeren op Bevestigingsexpert.nl staat dit erbij, bijvoorbeeld RVS A2, of RVS A4.

Tot slot is de kans op koudlassen groter bij zelfborgende moeren dan bij normale moeren. In een zelfborgende moer zit een kunststof ring die voorkomt dat de bout lostrilt. Kun je een normale moer gebruiken voor je klus? Dan weet je nu waarom je voortaan voor die optie kiest.

Koudlassen voorkomen

De kans op koudlassen kun je gelukkig aanzienlijk verkleinen. Mits je bij elke klus op het volgende let:

1. Gebruik bouten en moeren op de juiste manier.

Wil je onderdelen samendrukken? Vraag je dan af of je wel een verbinding met een bout en een moer moet maken. En als je daar toch voor gaat, gebruik dan klemmen of lijmtangen om de onderdelen bij elkaar te brengen. Zo voorkom je onnodige druk op het schroefdraadoppervlak van de bouten en moeren.

2. Gebruik bouten en moeren van het juiste materiaal

Vraag je af of er qua materiaal alternatieven zijn. Zo verklein je de kans op koudlassen door verzinkte bouten en moeren te gebruiken, want zink werkt als smeermiddel. Gebruik daarnaast – als het kan – normale moeren in plaats van zelfborgende moeren. En los van de genoemde keuzes: kies sowieso voor kwalitatief goede bevestigingsmaterialen! 

Er is discussie over de vraag of het helpt om te kiezen voor een moer en een bout van een andere kwaliteit. De één zegt dat dat helpt om koudlassen te voorkomen, de ander beweert van niet. Mocht je het willen uitproberen, zorg er dan in elk geval voor dat de moer sterker is dan de bout. Gebruik bijvoorbeeld een RVS bout A2-70 in combinatie met een RVS moer A4-80. 

3. Overweeg bouten met een coating

Er bestaan anti-vreetcoatings die je kunt aanbrengen op schroefdraden om de kans op koudlassen te verkleinen. Deze coating vormt een droge laag, wat een voordeel heeft boven een smeermiddel (zie 5). Aan de coating blijft namelijk geen vuil plakken. 

4. Controleer je bevestigingsmaterialen

Zorg dat de bouten en moeren die je gebruikt schoon en onbeschadigd zijn. Check het even voor je ze gaat gebruiken.

5. Maak gebruik van smeermiddelen

Smeermiddelen verlagen de wrijving. Er zijn smeermiddelen op de markt die bestand zijn tegen hoge druk en er bestaan speciale anti-vreetsmeermiddelen. 

6.  Draai verbindingen aan op lage snelheid

Hoe hoger het toerental van je slagmoersleutel, hoe meer wrijving er optreedt. Draai bouten en moeren daarom zo gelijkmatig mogelijk en op lage snelheden vast. En gebruik in elk geval geen pulserend of slaggereedschap. 

Omdat de gevolgen van koudlassen kunnen vreten aan je klushumeur, kun je maar beter alles uit de kast trekken om het te voorkomen. Bestel de juiste materialen op Bevestigingsexpert.nl en vergeet vooral tip 6 niet. Want aandraaien op te hoge snelheid oorzaak is nummer één van koudlassen.